Sunday, August 26, 2012

હું ન ડોશી
     *
નીરવ પટેલ


૧.
હાળા, ચાલી-પચ્ચા વરહથી બખાળા કર સ
પણ કશ્શો ભલીવાર લાવતા નથી એમનાં કાંમમાં.
બે-પાંચ વરહ થયાં નથી
ક આ આયા મત માગવા !
માળી, કશ્શી ગતાગમ પડતી નથી  --
આટઆટલા મત જાય સ ચ્યાં ?

કે'સ ક આ વખતે તો વા'લો  નાંમેરી ઊભા સ ...
હું  કે'સ  માંણહ  હારો સ.
કે'વાય  સ  ક ભલો આદમી બબાસાયેબના વખતથી
ગરીબ-ગુરબાનાં કાંમ  કર સ ...
પણ આ રાખ્ખશોમાં બાપડાનું  હું ગજું ?
બોલ ડોશી, ચ્યમ કરવું સ આ ફેર ?

તમે તો જનમના ભોળિયા, ડોહા --
વૈતરાં  કૂટી ખાવ.
હાંભર્યું  સ  માથાદીઠ  દહ  મલ  સ  ?
અન ગાંઠિયાનું પડીકું  સોગા મ.
મોટર મેલી જાય ન લૈ જાય. 
ઘૈડે - ઘડપણ  જીવી લો બે ઘડી,
પોટલી પાંણી  પીવું  હોય તો પી લો.
વા'લા નાંમેરીનું ભગવાંન  ભલું કરઅ   --
પણ મત તો મનુભૈ ન.
જાવ, જૈ  ન  ભાવતાલ કરી આવો,
કે'જો  ક   બે  સ:
હું   ન  ડોશી.

૨.
ભૈ હાંભર્યું  સ  ક  એ તો માથાદીઠ  દહ આલ  સ,
તમાર બા'ર  આલવા હોય 
તો બે  સ :
હું  ન  ડોશી.
ઝાઝા નથી,
બે દહાડીના મૂલ  સ.
અમાર  બે  ઘડી  વિહાંમો  વૈતરાંમાંથી .
બાચી અમે તો આ  હેંડ્યા  હાડકાં વેણવા,
મગો  મેં'તર  કોથળે પાંચ  આલ  સ.      
હાંજ પડ રોટલા ભેળા થ્યા
એટલ  ભયો  ભયો.

ભૈ  તમન  હોંપ્યાં   રાજ  ન  પાટ
અમાર તો ભલો અમારો રઝળપાટ.
કો'  દહાડો  ચઢ  સ
ન  ડોશી ખોટી થાય સ...
પાપમાં  પડવાનું  સ,
પણ બોલ્યું  પાળવાનું  સ.  
એટલે  મત તો પાકો મનુભૈન .
વા'લા નાંમેરીનું ભગવાંન  ભલું કરઅ.
બોલો,  આલવા સ  માથાદીઠ બાર ?
બે  સ  :
હું  ન  ડોશી.
 
-----------

 

Saturday, August 18, 2012

તારે બ્રાહ્મણ થવું છે કે શ્રમણ
*
નીરવ પટેલ



એક ગુરુએ કહ્યું :
મને તારો જમણા હાથનો અંગૂઠો આપ ગુરુદક્ષિણામાં.

એક ગુરુએ કહ્યું :
હજાર હત્યાઓ કરીને,
જમણા હાથની હજાર ટચલી આંગળીઓની માળા
અર્પણ કર મને ગુરુદક્ષિણામાં.

એક ગુરુએ કહ્યું :
અપનો પારસ આપ

એક ગુરુએ કહ્યું  :
અપ્પો દીપ ભવ

તું નક્કી કર,
તારે બ્રાહ્મણ થવું છે કે શ્રમણ.  

--------

Friday, March 23, 2012

મિત્રાયણ : નીરવ પટેલ

સદીઓથી
ગામના સીમાડે જ
ઊગી નીકળેલા આડેધડ જંગલનો
સૌમ્ય સંવેદનશીલ રખેવાળ છે તું
ને
હું છું કઠિયારો.
જંગલના એકેએક ઝાડની પીછાણ છે તને
ને
મનેય.
રોજ રાતે અંધારામાં અથડાતો- કૂટાતો તું નીકળી પડે છે
આડેધડ ઊગેલા જંગલ ભણી.
ક્યારેક તને
મારી કુહાડીના ઘાવથી અરધું પરધું કપાયેલું
ઢળેલું ઝાડ મળે છે.
તેની ખરબચડી સપાટી પર તું તારો હાથ ફેરવે છે
ખુલ્લા આકાશ તરફ કરડી નજર નાખતો.
તારી નજરના ભારથી એકાદ તારો ખરી પડે છે
તો એનીય ફિકર થઇ આવે છે તને.
ક્યારેક તને
મળે છે પૂરો કપાયેલો છોડ.
એ છોડને ઉપાડીને તું રોપે છે
તારી પીડાના ફૂલવાડામાં.
તારા આંસુ અને ઉષ્ણ નિશ્વાસથી
એ છોડ એવો તો પોષાય છે
કે
જોતજોતામાં ઊભો થઇ તાકી રહે છે મને.
મારા ઘાવ
અને તારા જતનથી
આબાદ છે તારો ફૂલવાડો
ને
આડેધડ ઊગી નીકળેલું જંગલ.
તું ઉઝરડાયો છે
થોડો તારા જંગલથી
થોડો મારા ઘાવથી
પણ થાક્યો નથી.
ભાઈ,
હું થાક્યો છું હવે.
મારી જ કુહાડીના હાથાના ટેકે
ઉભડક બેસી પડ્યો છું.
તું આવે છે પરોઢિયે
ઉઝ્રરડાયેલા હાથે પાણીનો ગ્લાસ લઈને
મારા માટે.
હું પાણી પીઉં છું.
મારી પીઠ પર
તારો ઉષ્માભર્યો હાથ ફરી રહ્યો છે.

સમીર ભટ્ટ
(
શબ્દસૃષ્ટિ, ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૧ )